5 ข้อควรรู้เกี่ยวกับการเลือกซื้อ ผ้าไตรจีวร
1. ผ้าไตรจีวรคืออะไร
ผ้าไตรจีวร หรือที่เราเรียกกันว่า ผ้าไตร ถ้าแปลตรงตัวหมายถึง จีวร 3 ผืน เป็นผ้าที่พระสงฆ์ใช้เป็นเครื่องนุ่งห่ม ซึ่งจะมีทั้งผ้านุ่งและผ้าห่ม อันได้แก่
- จีวร (อุตราสงฆ์) คือผ้าสำหรับห่ม หรือผ้าผืนนอกที่เรามักจะเห็นพระสงฆ์นุ่งครองเพื่อประกอบกิจของสงฆ์
- สบง (อัตรวาสก) คือผ้าที่พระสงฆ์ใช้สำหรับนุ่ง ใช้นุ่งช่วงล่าง เป็นผ้าผืนสีเหลี่ยม ที่มีความหนาและคงทนไม่ขาดง่าย
- ผ้าพาดบ่า (สังฆาฎิ) คือผ้าที่พระสงฆ์ใช้สำหรับทาบหรือพาดบ่าแล้วแต่กิจที่เหมาะสม
2. วัตถุประสงค์ของการถวายผ้าไตรจีวร
โดยทั่วไปเราจะแบ่งวัตถุประสงค์ของการถวายผ้าไตรจีวร โดยคำนึงถึงการใช้งานเป็นหลัก ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 แบบ ดังนี้
-
ผ้าไตรจีวรชุดใหญ่ สำหรับบวชพระ จะมีการตัดเย็บที่ถูกต้องตามพระธรรมวินัย ซึ่งจะแยกออกตามนิกาย ได้แก่ ฝ่ายธรรมยุต ใช้เป็น ผ้าไตรจีวรชุดใหญ่ 9 ขันธ์ ที่มีสังฆาฏิ 2 ชั้น ประกอบด้วย7 ชิ้น คือ สังฆาฏิ 2 ชั้น จีวร สบงขันธ์ อังสะ ผ้ารัดอก ประคดไหม และผ้ารับประเคน ฝ่ายมหานิกาย ใช้เป็น ผ้าไตรจีวรชุดใหญ่ 5 ขันธ์ ประกอบด้วย7 ชิ้น คือ สังฆาฏิ 1 ชั้น จีวร สบงขันธ์ อังสะ ผ้ารัดอก ประคดไหม และผ้ารับประเคน
- ไตรอาศัย ใช้ผลัดเปลี่ยนในชีวิตประจำวัน ประกอบด้วยผ้า 3 ชิ้น ได้แก่ จีวร สบง และอังสะ ซึ่งผ้าไตรอาศัยจะมีราคาที่ถูกวก่าผ้าไตรจีวรใหญ่ ซึ่งปัจจุบันก็ยังมีญาติโยมที่ซื้อนำไปถวายพระผิดวัตุประสงค์กันอยู่ไม่น้อย ทำให้พระสงฆ์ไม่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง เป็นอะไรที่น่าเสียดายมาก คนไทยจำนวนไม่น้อยยังขาดความรู้เรื่องนี้
3. สีของผ้าไตรจีวร
โดยทั่วไปแล้วสีของผ้าไตรจีวรจะขึ้นอยู่กับแต่ละวัด เพื่อความชัวร์แนะนำให้ถามไปยังเจ้าอาวาส แต่หากจะแบ่งสีผ้าไตรจีวรหลัก ๆ ที่เราสามารถพบเห็นได้บ่อย จะแบ่งออกเป็น 5 สี ได้แก่
- สีส้มเหลือง สำหรับพระสงฆ์มหานิกาย
- สีพระราช สำหรับวัดทั่วไปในสายธรรมยุต
- สีแก่นขนุน สำหรับพระกรรมฐาน สายวัดป่า
- สีแก่นขนุนเข้ม หรือสีแก่บวร สำหรับพระกรรมฐานทางภาคอีสาน
- สีกรักดำ สำหรับพระธุดงค์ หรือพระทางภาคเหนือ อย่างพระครูบา
4. ชนิดผ้าไตรจีวร
ชนิดของผ้าถือว่าเป็นสิ่งสำคัญในการใช้งานผ้าไตรจีวร หากชนิดผ้าไม่เหมาะสมกับการเอาไปใช้งาน ก็จะไม่สามารถนำไปทำประโยชน์ได้ โดยชนิดผ้ามีด้วยกัน 4 ชนิด ดังนี้
- ผ้าโทเร เนื้อผ้าคล้ายกับเสื้อนักเรียน มีความนุ่มปานกลาง ระบายอากาศได้พอสมควร ราคาถูก
- ผ้ามัสลิน เนื้อผ้านุ่ม ระบายอากาศได้ดี ใส่สบาย เหมาะกับอากาศบ้านเรา ราคากลาง ๆ
- ผ้าฝ้าย เนื้อผ้าหนานุ่ม เหมาะสำหรับอากาศหนาว แต่ราคาค่อนข้างสูง
- ผ้าไหม เนื้อผ้ามีความนุ่มลื่น ใช้ถวายพระผู้ใหญ่ที่มีสมณศักดิ์ ราคาสูงมา
5. ขนาดที่เหมาะสมของผ้าไตรจีวร
การจะรู้ว่าพระสงฆ์แต่ละรูปใช้ผ้าไตรจีวรขนาดใดนั้น จะวัดจากความสูงและความท้วมเป็นหลักค่ะ
- สูงไม่เกิน 160 ซม. ควรใช้ขนาด ความสูง 190 ซม. ความกว้าง 320 ซม.
- สูง 160 – 170 ซม. ควรใช้ขนาด ความสูง 200 ซม. กว้าง 320 ซม.
- สูง 170 – 180 ซม. ควรใช้ขนาด ความสูง 210 ซม. กว้าง 315 ซม.
- สูง 180 ซม. ขึ้นไป หรือมีรูปร่างใหญ่ ควรใช้ขนาด ความสูง 220 ซม. กว้าง 315 ซม.