ย่ามพระ งานปัก
ภาพที่คุ้นตาเวลาเรานิมนต์พระสงฆ์มาประกอบพิธีทางศาสนา มีอยู่สองสิ่งที่เรียกว่าเป็นของคู่กายของพระสงฆ์ก็ว่าได้ นั่นคือ ตาลปัตร และ ย่ามพระ ของใช้ทั้งคู่เป็นบริขารที่จำเป็นของพระสงฆ์ โดยเฉพาะย่ามพระนั้นจำเป็นมาก ๆ เนื่องจากในปัจจุบัน การไปออกกิจสงฆ์ข้างนอก มักจะมีข้าวของเครื่องใช้ที่ต้องนำติดตัวไปด้วย หากจะถือเอาไว้ตลอดเวลา ก็เห็นทีว่าจะไม่สะดวกนัก ย่ามพระจึงเข้ามามีบทบาทต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของพระสงฆ์นั่นเอง แต่ใครจะรู้ว่าการถวายย่ามพระนั้นมีอานิสงส์มากเพียงใด เรานำเรื่องนี้มาฝากกันค่ะ
นิยามของ ย่ามพระ
ย่ามพระ หมายถึงถุงผ้าสำหรับใส่ของใช้จำเป็นเล็ก ๆ น้อย ๆ ของพระสงฆ์ มีหูหิ้วเพื่อความสะดวกสบายในการถือ โดยบางครั้งเราก็เรียกว่า ถุงย่าม ซึ่งย่ามพระนั้นเป็นหนึ่งในเครื่องบริขารปัจจุบัน ที่ถูกรวมในการจัดเซตสำหรับการบวชพระใหม่ และมีการนำไปถวายพระโดยไม่เจาะจงอีกด้วย
ย่ามพระเปรียบเสมือนกระเป๋าหรือถุงสำหรับใส่ของ โดยธรรมเนียมในการใช้ย่ามของพระสงฆ์ คือ จะไม่นิยมสะพายย่ามพระขณะที่เดินในบริเวณวัด หรือในละแวกหมู่บ้าน แต่จะนิยมคล้องที่แขนซ้าย เดินไปอย่างสำรวม เมื่อเข้าไปในพีธีการต่าง ๆ ทั้งในวัดและในบ้าน ดังนั้นโดยมากจะรวบถือที่หูหิ้วด้วยมือซ้าย โดยขณะที่นั่งในพิธีหรือนั่งบนธรรมาสน์ จะวางย่ามพระไว้ด้านซ้ายมือของตัวเองเสมอ
ย่ามพระควรมีสีอะไร
ถ้าเราเคยเห็นกันว่าในปัจจุบันย่ามพระมีหลากหลายสีให้เลือกใช้งาน ซึ่งตามพระธรรมวินัยนั้น โดยปกติแล้วจะไม่ได้มีการบัญญัติข้อบังคับเอาไว้ว่าควรใช้สีอะไร โดยมากจะนิยมใช้เป็นตามจีวรของพระสงฆ์ เช่น สีทอง สีเหลืองส้ม สีกรักดำ สีแก่นขนุน สีพระราชทาน เป็นต้น และจะใช้เป็นสีสันต่าง ๆ ก็สามารถอนุโลมได้ ถือว่าไม่ผิดพระธรรมวินัยแต่อย่างใด
ย่ามพระ โอกาสใดจึงจะเหมาะสมที่จะถวาย
อย่างที่ได้กล่าวไปในข้างต้นว่า ย่ามพระจะใช้สำหรับเก็บของจำเป็นเล็ก ๆ น้อย ๆ เวลาที่ต้องไปตามงานพิธีการต่าง ๆ ดังนั้นโอกาสที่ญาติโยมจะไปถวายย่ามพระก็มีความหลากหลายแตกต่างกันไป เช่น
-
การถวายย่ามพระ สำหรับบวชพระใหม่ เพราะเป็นหนึ่งในเครื่องบริขารที่จำเป็นสำหรับพระสงฆ์
-
การจัดทำย่ามพระ เพื่อเป็นที่ระลึกในโอกาสสำคัญต่าง ๆ ขององค์กรหรือหน่วยงาน
-
การถวายย่ามพระเพื่อใช้เป็นบริวารกฐินและผ้าป่า
-
การถวายย่ามพระเพื่อแก้เคล็ด ตามความเชื่อทำบุญเพื่อให้เกิดโชคลาภ ไม่อดอยาก มีกินมีใช้ตลอดไป
-
การถวายย่ามพระ ที่สามารถเกิดขึ้นได้ในทุก ๆ โอกาส
อานิสงส์ของการถวายย่ามพระ
อานิสงส์ หมายถึง ผลแห่งกุศลกรรม หรือผลบุญ แปลรวม ๆ หมายถึงผลที่ได้จากการประกอบความดีต่าง ๆ เมื่อทำความดีแล้ว ความดีย่อมให้อานิสงส์เป็นคุณความดี ซึ่งต่อมาคุณความดีนั้นก็จะส่งผลสนองกลับมายังผู้ทำในรูปแบบต่าง ๆ ตามเหตุปัจจัยที่ทำไป เปรียบเสมือนเมื่อเราปลูกมะม่วง ลูกที่ได้ออกมาก็ย่อมเป็นมะม่วง ในเวลาต่อมา ลูกมะม่วงนั้นก็ให้ผลที่น่าชื่นใจ คือ นำไปทานแล้วมีรสชาติที่อร่อย หรือนำไปขายก็งอกเงยขึ้นมาเป็นเงิน
เช่นเดียวกับอานิสงส์ของการถวายของต่าง ๆ ให้กับพระสงฆ์ ของที่นำไปถวาย พระสงฆ์สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ เป็นความสุขทางกาย และผู้ถวายก็ได้ความสุขทางใจ เท่ากับว่ามีความสุขทั้งผู้ให้และผู้รับ ซึ่งอานิสงส์ของการถวายย่ามพระก็มีมากมายเช่นกัน มีดังต่อไปนี้
-
การถวายย่ามพระ จะทำให้เรามีกิน มีใช้ ไม่ขัดสน อุดมสมบูรณ์ เพียบพร้อมในทุก ๆ ด้าน
-
การถวายย่ามพระ ทำให้เราแคล้วคลาดจากเหตุเภทภัยต่าง ๆ
-
การถวายย่ามพระ เปรียบได้กับการมอบคลังสมบัติ ซึ่งนั่นจะคืนสนองกลับมายังผู้ให้
-
การถวายย่ามพระ ทำให้เรากลายเป็นผู้รักษาสมบัติไว้ได้ สมบัติไม่รั่วไหล หรือสูญหายไป
ไม่ว่าจะอย่างไร การให้ก็ไม่มีที่สิ้นสุด หากเราถวายย่ามพระหรืออะไรก็ตามด้วยจิตใจอันบริสุทธิ์ เราย่อมได้สิ่งนั้นคืนกลับมาเช่นกัน ดังคำที่บอกว่า หว่านพืชอย่างไร ก็ได้ผลเช่นนั้น